(Ảnh: K.V)
Theo đó, mục tiêu đến năm 2030, đẩy mạnh nông nghiệp công nghệ cao, trong đó tập trung vào công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, công nghệ tự động hóa và các công nghệ tiên tiến để tạo ra các sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao về giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản; phương pháp canh tác, nuôi trồng sản phẩm thương phẩm và công nghệ bảo quản nông sản sau thu hoạch, để tạo ra sản phẩm nông nghiệp có năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng, an toàn và có sức cạnh tranh cao.
Nâng tỷ trọng giá trị sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đến năm 2030 chiếm từ 75 - 85% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp của Thành phố; trên 70% hộ nông dân, trên 80% doanh nghiệp ứng dụng các biện pháp kỹ thuật mang tính công nghệ cao về giống, quy trình canh tác, công nghệ sau thu hoạch; cơ giới hoá, tự động hoá trong quá trình sản xuất chăn nuôi, trồng trọt, thủy sản, xử lý chất thải; các kỹ thuật tiên tiến, công nghệ cao trong quá trình sản xuất các đối tượng sản phẩm nông nghiệp chủ lực (rau quả, hoa kiểng, heo, bò sữa, tôm và cá cảnh).
Đồng thời, phấn đấu đến năm 2030 trên 30% hợp tác xã sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Đẩy mạnh công tác đào tạo nguồn nhân lực nâng cao kỹ thuật, kỹ năng sử dụng vận hành công nghệ và làm chủ công nghệ trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp; cập nhật thông tin kiến thức về tiến bộ khoa học công nghệ, kỹ năng thực hành ứng dụng công nghệ cao trong lĩnh vực nông nghiệp.
Chất lượng giống cây trồng, vật nuôi và sản phẩm nông sản đảm bảo chất lượng phục vụ sản xuất và tiêu dùng, góp phần nâng cao giá trị gia tăng trên một đơn vị sản xuất đạt từ 900 triệu đến 1 tỉ đồng/ha/năm vào năm 2030.
Để đạt được các mục tiêu trên, Thành phố triển khai thực hiện một số giải pháp, như: quy hoạch và mở rộng, nâng cấp cơ sở hạ tầng khu, vùng sản xuất phát triển giống và nông nghiệp công nghệ cao; nâng cao năng lực nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ; phát triển hệ thống sản xuất, cung ứng và dịch vụ giống cây, con; khuyến nông, chuyển giao giống mới; đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao; nâng cao năng lực quản lý nhà nước thông qua công tác đào tạo nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ chuyên ngành giống; phòng, trừ dịch hại cây trồng, vật nuôi, thủy sản; phát huy vai trò trung tâm của hợp tác xã, xây dựng chuỗi liên kết phát triển ổn định và bền vững; xúc tiến thương mại về giống, sản phẩm nông nghiệp; tăng cường hợp tác trong nước và quốc tế; chính sách phát triển giống và nông nghiệp công nghệ cao.
Theo đó, Ủy ban nhân dân Thành phố giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các sở ban ngành, Ủy ban nhân dân thành phố Thủ Đức, các quận, huyện tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình. Triển khai nội dung, biện pháp nâng cao năng lực quản lý và bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích thu hút các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp đầu tư phát triển giống cây, con và nông nghiệp công nghệ cao gắn với thị trường tiêu thụ.
Thời gian qua, ngành nông nghiệp TP Hồ Chí Minh được đánh giá là tiếp tục chuyển dịch theo hướng nông nghiệp đô thị hiện đại, hiệu quả, bền vững, tập trung vào các ngành nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ sinh học, kéo theo năng suất lao động tăng bình quân 21%/năm. Tốc độ tăng trưởng giá trị gia tăng bình quân ngành giai đoạn 2016 - 2020 là 5,82%/năm.
Thành phố cũng đã hình thành Khu Nông nghiệp công nghệ cao, Trung tâm Công nghệ sinh học, Trại Trình diễn và thực nghiệm chăn nuôi bò sữa công nghệ cao hoạt động bước đầu có hiệu quả; có thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp lớn, nhất là các sản phẩm có giá trị và chất lượng cao từ sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; có khả năng về nguồn lực đầu tư của xã hội cho sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Năng suất lao động khu vực nông nghiệp tăng bình quân 21,1%/năm.
Trong định hướng phát triển thời gian tới, dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XI nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã nêu rõ: “Phát triển nông nghiệp đô thị hiện đại, bền vững gắn với chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới”. Theo đó, Thành phố sẽ tập trung vào phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch, nông nghiệp đô thị. Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp; tập trung nghiên cứu, ứng dụng công nghệ sinh học để sản xuất giống cây, giống con chất lượng và năng suất cao, từng bước hình thành trung tâm giống cây, giống con của khu vực; phát triển khoa học - công nghệ, nông nghiệp công nghệ cao gắn với đào tạo nguồn nhân lực để tận dụng tốt cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Đồng thời, tiếp tục thực hiện hiệu quả, xây dựng bộ tiêu chí nông thôn mới phù hợp với quá trình đô thị hóa của vùng nông thôn Thành phố; phát triển nông thôn mới lên đô thị nông nghiệp công nghệ cao. Và một trong 12 chương trình trọng điểm là Chương trình phát triển giống cây, con và nông nghiệp công nghệ cao giai đoạn 2020 - 2030.
Hướng đến một nền nông nghiệp công nghệ cao với quy mô sản xuất lớn, hiện đại là một tất yếu. Trong điều kiện TPHCM, cần định hướng đẩy mạnh cơ cấu lại nông nghiệp với nông nghiệp đô thị gắn với xây dựng nông thôn mới, đó là:
Thứ nhất, nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng khoa học - công nghệ và các quy trình sản xuất tiên tiến vào sản xuất, hướng tới nền nông nghiệp sạch, công nghệ cao, thân thiện với môi trường; chuyển mạnh từ sản xuất lấy số lượng làm mục tiêu sang sản xuất nâng cao chất lượng, hiệu quả, có giá trị gia tăng cao, phát triển các sản phẩm phát huy lợi thế so sánh của TPHCM. Thực hiện điều này phải gắn các doanh nghiệp, nhà khoa học và nhà nông với nhau, có vai trò điều phối, giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước.
Thứ hai, tiếp tục đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất phù hợp; nhân rộng các mô hình tổ chức sản xuất mới, hiệu quả, nhất là các hình thức hợp tác, liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị, kết nối với hệ thống tiêu thụ ở cả trong nước và ngoài nước; chuyển mạnh từ sản xuất theo hộ gia đình riêng lẻ sang mô hình sản xuất hợp tác, liên kết, tập trung, quy mô lớn; có cơ chế, chính sách khuyến khích, thu hút mạnh mẽ các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Trong đó, cần phát triển loại hình hợp tác (tổ hợp, hợp tác xã…) trong sản xuất hoa lan cây kiểng, cá kiểng, rau sạch, chăn nuôi heo, bò…, có gắn chặt với nhau từ khâu sản xuất giống, việc nuôi/trồng, thu hoạch, chế biến và tiêu thụ.
Thứ ba, phát triển nông nghiệp và dịch vụ gắn với nông nghiệp ở nông thôn, góp phần tạo việc làm và chuyển đổi cơ cấu lao động nông nghiệp, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Tức là, chú trọng tạo việc làm cả nông nghiệp và phi nông nghiệp tại khu vực nông thôn để giải quyết bài toán về lao động và thu nhập ngay tại đây, nhằm góp phần phát triển khu vực này và không tạo áp lực cho các đô thị. Trong đó, cần chú trọng hoạt động du lịch sinh thái, du lịch gắn với hoạt động tham quan, trải nghiệm liên quan đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là hướng đến giới trẻ.
Thứ tư, đẩy mạnh thực hiện chương trình xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam; có chính sách phù hợp để phát triển và tiêu thụ đối với các nhóm sản phẩm xuất khẩu chủ lực, có lợi thế quốc gia, lợi thế địa phương và các đặc sản vùng, miền. Chẳng hạn, phải phát huy lợi thế so sánh của từng loại nông sản, chú ý các “đặc sản” của từng địa phương, bảo đảm các tiêu chuẩn về chất lượng (theo các chuẩn của từng thị trường về hàm lượng kháng sinh, hóa chất…, phổ biến là VietGap, GlobalGap), chú trọng hình thức…
Tuy nông nghiệp TP Hồ Chí Minh chỉ chiếm khoảng 1% GRDP toàn Thành phố nhưng lại đóng vai trò hết sức quan trọng trong đời sống xã hội của Thành phố, đồng thời 1% đó về mặt giá trị tuyệt đối là không nhỏ. Do đó, trong bối cảnh đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, điều kiện sản xuất ngày càng khó khăn (đặc biệt là do nguồn đất và nguồn nước bị ô nhiễm do các nhà máy, khu công nghiệp xả thải)… thì phát triển nông nghiệp đô thị, ứng dụng khoa học công nghệ và xu hướng tất yếu và cần phải thực hiện ngay. Xác định loại cây trồng, vật nuôi chủ lực gắn với điều kiện thực tế và nhu cầu của Thành phố, đồng thời có biện pháp phát triển phù hợp là hết sức cần thiết./..