Với kỳ vọng tạo ra xung lực mới, khai thác tối đa các nguồn lực cho đầu tàu kinh tế của cả nước, mở đường cho việc áp dụng các cơ chế, chính sách vượt trội tại các địa phương. Thông qua nguồn lực người Việt Nam ở nước ngoài, TP Hồ Chí Minh mong muốn tiếp thu nhiều hiến kế để đưa TP Hồ Chí Minh trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, siêu đô thị xanh, thông minh không những của cả nước mà còn của cả khu vực và trên thế giới.
Theo thống kê, hiện có khoảng 5,5 triệu người Việt nam ở nước ngoài và hơn 01 triệu người nước ngoài là thế hệ F2, F3 có quốc tịch nước ngoài (có bố, mẹ hoặc ông, bà là người Việt Nam); sinh sống, làm việc trên 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó hơn 80% là ở các nước phát triển. Đặc biệt, có khoảng 500.000-600.000 doanh nhân, trí thức, chuyên gia có trình độ cao (chiếm 10-12% trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài).
Riêng TP Hồ Chí Minh có khoảng hơn 1300 doanh nghiệp do kiều bào đầu tư với số vốn hơn 45.000 tỷ đồng, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực công nghệ chế biến, chế tạo, kinh doanh bất động sản, lưu trú… Nhiều dự án hoạt động hiệu quả, tạo nhiều việc làm, đóng góp cho ngân sách... Lượng kiều hối gửi về nước ngày càng lớn, tương đương 7% GDP và là nguồn lực rất quý giá cho đất nước. Ưu thế của các doanh nghiệp kiều bào hoạt động trong nước là nguồn vốn lớn, công nghệ hiện đại, tiên tiến; trình độ quản lý chuyên nghiệp, chất lượng cao; môi trường làm việc chuẩn quốc tế… Đây là lực lượng nòng cốt góp phần thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 98 của Quốc hội.
Ông Ngô Sỹ Tuyên, Tổng Giám đốc Tập đoàn sơn KOVA, Chủ tịch Hội Doanh nhân Việt nam tại Malaysia, Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài cho rằng, để tăng cường và phát huy hiệu quả vai trò của doanh nhân, doanh nghiệp kiều bào trong thực hiện Nghị quyết 98 của Quốc hội cần thực hiện một số giải pháp sau:
Thành phố, trực tiếp là UBNNVNVNONN TP Hồ Chí Minh phối hợp chặt chẽ với các Hiệp hội, hội doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài đẩy mạnh công tác thông tin đối ngoại, tuyên truyền nội dung, kế hoạch của UBND thành phố thực hiện thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh; nhất là tính “đặc thù”, những ưu tiên, lợi thế của các doanh nhân, doanh nghiệp kiều bào khi đầu tư vào các lĩnh vực mà Thành phố kêu gọi… để các doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam ở các nước trên toàn thế giới nghiên cứu và tham gia.
Cần phải đưa ra những thông tin cụ thể về cơ chế đặc thù trên các lĩnh vực thu hút đầu tư của Thành phố có gì khác biệt, ưu việt hơn so với hiện hành, so với các tỉnh và thành phố ở Việt Nam (cả về lĩnh vực ưu tiên, thủ tục hành chính, chính sách tài chính, ngân hàng; chính sách thuế, ưu đãi các mặt…); đồng thời đưa ra công khai các dự án cụ thể trên từng lĩnh vực, ở từng quận, huyện trên địa bàn thành phố cần thu hút đầu tư (về quy mô, tổng số mức vốn thực hiện dự án, ưu đãi thuế doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân…) để các doanh nhân, doanh nghiệp lựa chọn hợp tác đầu tư cho phù hợp, hiệu quả.
Thành phố cần có cơ chế để cho kiều bào tham gia mua trái phiếu địa phương, trái phiếu xanh, tín dụng xanh, tín chỉ carbon, thị trường mua bán carbon… bằng nguồn kiều hối.. Đây chính là kênh thu hút hiệu quả các dòng vốn phục vụ tăng trưởng xanh, thu hút các doanh nghiệp kiều bào triển khai dự án trọng điểm của Thành phố…
Có những chính sách cụ thể về việc khen thưởng, ưu đãi những doanh nhân doanh nghiệp thực hiện các dự án hợp tác, đầu tư đúng tiến độ và phát huy tốt hiệu quả và vai trò của doanh nghiệp khi đầu tư tại địa bàn, đem lại nguồn lực kinh tế cao cho Thành phố.
Các cấp, ban ngành của Thành phố cần đề cao trách nhiệm trong triển khai, chỉ đạo, hưỡng dẫn và hỗ trợ các doanh nhân, doanh nghiệp kiều bào khi đầu tư vào các lĩnh vực, nhất là các lĩnh vực trọng điểm của thành phố. Đồng thời quyết liệt trong thực hiện các thủ tục hành chính, tạo hành lang thuận lợi nhất, nhanh nhất cho các doanh nghiệp triển khai và thực hiện các dự án.
Kiên quyết xử lý các doanh nghiệp triển khai chậm tiến độ, thực hiện dự án kém hiệu quả; các cơ quan tiến hành thụ lý các thủ tục đầu tư của doanh nghiệp rườm rà, chậm tiến độ so với quy định mà Thành phố đặt ra theo cơ chế đặc thù.
Có kế hoạch cụ thể, chặt chẽ trong chuẩn bị sơ, tổng kết rút kinh nghiệm việc triển khai thực hiện Kế hoạch của UBND thành phố trong thực hiện Nghị quyết 98 của Quốc hội trong các nghị quyết thường kỳ ở các cấp, các cơ quan chức năng Thành phố, hàng quý, 6 tháng, 01 năm; kịp thời chấn chỉnh những vưỡng mắc, sai sót, rút kinh nghiệm và đề ra các giải pháp để thực hiện hiệu quả các nội dung, kế hoạch đề ra.
Đề nghị Thành phố phân công, phân nhiệm các sở, ban, ngành, các cơ quan chức năng trong tham mưu xây dựng và triển khai thực hiện Kế hoạch của Thành phố một cách cụ thể, rõ ràng, sát với chức năng, nhiệm vụ; tránh chồng chéo hoặc chưa rõ chức năng, nhiệm vụ. Có như vậy mới phát huy được hiệu quả của các lực lượng, nhất là cộng đồng các doanh nhân, doanh nghiệp của Thành phố nói chung và cộng đồng các doanh nghiệp kiều bào nói riêng trong triển khai và thực hiện hiệu quả Kế hoạch số 2856 của UBND thành phố về ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết 98 của Quốc hội, Chỉ thị số 27 của Thành ủy và nghị quyết số 18 của Hội đồng nhân dân Thành phố triển khai thực hiện nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh.
Cùng quan điểm trên, ông Đào Minh Chánh – Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hồ Chí Minh đưa ra 6 cơ chế rất quan trọng, mang tính chất đột phá để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài, như: mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD); Thành phố được thực hiện thí điểm cơ chế đầu tư các dự án theo phương thức PPP trong lĩnh vực thể thao, văn hóa; thực hiện đầu tư theo hình thức BOT (xây dựng - vận hành - chuyển giao) đối với 5 dự án đầu tư Công trình nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa đường bộ hiện hữu; thực hiện hình thức hợp đồng BT (Xây dựng – chuyển giao) thanh toán bằng tiền đối với một số đoạn tuyến trên đường Vành đai 2 để khép kín đồng bộ trục giao thông huyết mạch này.
Đưa ra chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Thành phố; các chính sách hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong các lĩnh vực ưu tiên của Thành phố; chính sách phát triển bền vững; các cơ chế về phân cấp, phân quyền trong các lĩnh vực:
Về triển khai chuẩn bị các nội dung trình Hội đồng nhân dân Thành phố được quy định tại Nghị quyết số 98/2023/QH15. UBND TPHCM đã thành lập Hội đồng Tư vấn gồm các chuyên gia để triển khai các nội dung của Nghị quyết; đồng thời, sẽ mời các tư vấn giúp quản lý triển khai thực hiện. TPHCM sẽ thành lập các ban chỉ đạo tương xứng để triển khai và phân công cán bộ được chọn lựa cũng tương xứng để thực thi. Nguồn cán bộ không chỉ cố định từ các cơ quan, mà có thể do Thành phố tuyển, trưng dụng, hỗ trợ cho Ban Chỉ đạo.
Ông Đào Minh Chánh cho rằng, Thành phố tích cực tổ chức tuyên truyền Nghị quyết số 98/2023/QH15 một cách sâu rộng, thường xuyên và toàn diện bằng nhiều hình thức tại các cấp, các ngành và tại địa phương. Các buổi tọa đàm, hội thảo cũng đem đến nhiều hướng đi tích cực, cử tri, cộng đồng doanh nghiệp Thành phố đã hưởng ứng tích cực và phấn khởi hiến kế cho Thành phố thực hiện Nghị quyết. Trong đó, sự kiện đáng chú ý nhất là Diễn đàn Kinh tế TP Hồ Chí Minh (HEF) 2023 với chủ đề “Tăng trưởng xanh - Hành trình hướng tới giảm phát thải ròng bằng không”. Trong khuôn khổ Diễn đàn đã diễn ra chương trình gặp gỡ giữa lãnh đạo Thành phố với lãnh đạo các tập đoàn mang tên CEO 100 Tea Connect. Thành phố cũng thành lập Trung tâm điện tử và vi mạch bán dẫn – ESC. Đây là mô hình hợp tác đầu tiên và duy nhất tại Đông Nam Á, nhằm mục đích phát triển các ngành công nghiệp điện tử, vi mạch bán dẫn của Việt Nam giai đoạn tới.
Cùng với đó, Thực hiện tiến độ triển khai các chính sách với 44 cơ chế, chính sách đặc thù, trong đó có 7 cơ chế kế thừa từ Nghị quyết số 54/2017/QH14; 4 cơ chế đã ban hành cho các địa phương khác; 6 cơ chế được đưa vào các dự án luật đang trình Quốc hội và 27 cơ chế, chính sách chỉ riêng TP. Hồ Chí Minh được áp dụng. Chính phủ, Thành phố đã phân công các cơ quan triển khai thực hiện.
Mặt khác, tiếp tục khẩn trương thực hiện 07/10 nhiệm vụ đã báo cáo trong tháng 8/2023 về tiến độ và có đề xuất điều chỉnh thời gian trình, nội dung liên quan phù hợp với tình hình thực tế; 13/20 nhiệm vụ đang triển khai thực hiện theo tiến độ chỉ đạo.
TP Hồ Chí Minh đang có một công cụ chính sách toàn diện trên tất cả các lĩnh vực để có thể cạnh tranh với các trung tâm kinh tế lớn của khu vực và thế giới. Chính quyền Thành phố đang nỗ lực triển khai các cơ chế chính sách được trao, tận dụng tốt nhất các cơ hội để thúc đẩy tăng trưởng mạnh mẽ với với tư cách là đầu tàu kinh tế của cả nước./..