Các đại biểu tại tọa đàm “Đào tạo nhân lực thiết kế vi mạch theo nhu cầu doanh nghiệp”.
Thiểu kỹ sư chất lượng cho ngành ngành công nghiệp vi mạch ở Việt Nam
Theo ông Lê Thanh Tuấn - Giám đốc Kỹ thuật Công ty TNHH AD Technology & SNST Việt Nam, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Giáo dục quốc tế Sun Edu, trong cơ cấu nhân lực hiện nay tạo các công ty, lực lượng kỹ sư chuyên gia thiết kế vi mạch được phân chia thành các cấp bậc khác nhau từ Fresher Engineer đến Junior, Senior, Staff và các cấp cao hơn. Trong số các cấp đó, nhân lực có bậc Senior trở lên là lực lượng kỹ sư có trình độ cao, kỹ năng cao và có nhiều kinh nghiệm trong công viêc thật tế. Những người này có thể làm lãnh đạo công ty, quản lý các đội nhóm và làm các công việc đòi hỏi có trình độ cao và nhiều kinh nghiệm. Nguồn nhân lực có thể tuyển dụng những kỹ sư từ Senior trở lên là từ các công ty hiện hữu ở Việt Nam và tuyển kỹ sư Việt Nam đang làm ở nước ngoài trở về.
Tuy nhiên, thực tế là rất khó để tuyển dụng lực lượng này do số lượng sẵn có còn ít hơn nhu cầu. Ngoài ra nhiều người kỹ sư có trình độ cao và nhiều kinh nghiệm chọn đi ra nước ngoài làm việc vì các vấn đề đãi ngộ, thuế thu nhập cá nhân, và môi trường học tập cho con cái. Điều này làm cho lực lượng kỹ sư chất lượng này càng thiếu hụt ở Việt Nam.
Lực lượng kỹ sư có trình độ thấp hơn là Junior và Fresher. Đây là lực lượng có ít kỹ năng, it kinh nghiệm, có thể dễ dàng tuyển dụng từ các trường đại học hoặc các công ty đang hiện hữu. Lực lượng này dễ tuyển do sự cạnh tranh giữa các công ty thấp, và lực lượng sinh viên tốt nghiệp dồi dào, tuy nhiên để họ có thể làm việc tốt thì cần phải đào tạo chuyên môn và cần thời gian để họ tích lũy kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm.
Với sự thiếu hụt kỹ sư Senior trở lên, và sự dồi dào kỹ sư Junior và Fresher, dẫn đến các công ty vi mạch Việt Nam phải có quá trình tự đào tạo trong công ty. Các nhân viên có bậc cao hơn, nhiều kỹ năng và kinh nghiệm hơn phải có trách nhiệm dẫn dắt và đào tạo cho các lớp kỹ sư ít kinh nghiệm hơn. Điều này dẫn đến 1 hệ quả là kỹ sư từ Senior trở lên có lượng công việc nhiều hơn do vừa phải làm công việc của mình (thường là công việc khó), vừa phải hướng dẫn, thậm chí gánh luôn công việc của những kỹ sư có trình độ và kinh nghiệm ít hơn. Điều này khiến họ bị quá tải, và ít có thời gian hơn để tự bổ sung kiến thức và kỹ năng cho bản thân.
Đối với các kỹ sư ít kỹ năng và kinh nghiệm, họ phải tự học hỏi từ những người hướng dẫn trong công việc. Điều này dẫn đến 1 hệ quả là kiến thức và kỹ năng họ tích lũy được phụ thuộc vào công việc họ được giao, và phụ thuộc vào khả năng của người hướng dẫn. Những người này sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong công việc nếu thiếu người hướng dẫn, hoặc người hướng dẫn thiếu kỹ năng. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng công việc và ảnh hưởng đến kết quả hoạt động của công ty.
Để thúc đẩy tăng trưởng lực lượng thiết kế vi mạch bùng nổ trong giai đoạn tới, cần có 1 tổ chức trung gian để kết nối các thành phần vừa kể trên lại với nhau, để phối hợp với nhau một cách đồng bộ, từ đó giúp ích được trong việc phát triển ngành vi mạch. Do vậy trung tâm thiết kế vi mạch khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh (SCDC) sẽ đóng vai trò là trung tâm kết nối để phát triển vi mạch Việt Nam trong thời gian tới.
Định hướng SCDC sẽ phối hợp với khoảng 20 trường đại học với các doanh nghiệp vi mạch để thực hiện đào tạo và phối hợp đào tạo lực lượng kỹ sư có chuyên môn, kỹ năng cao đáp ứng nhu cầu nhân lực của các doanh nghiệp. Với 9 môn học, 3 cấp độ đào tạo: cở bản, nâng cao và cao cấp. SCDC kỳ vọng sẽ giúp kỹ sư sau đào tạo có thể bắt kịp yêu cầu của công việc tại từng bậc cụ thể, giảm chi phí và nguồn lực mà các doanh nghiệp phải đầu tư đào tạo cho kỹ sư. Giúp doanh nghiệp hoạt động tốt hơn và mở rộng quy mô hoạt động, góp phần phát triển quy mô cả ngành công nghiệp vi mạch ở Việt Nam.
Đến 2030 đào tạo được 50.000 kỹ sư thiết kế vi mạch bán dẫn
Nhấn mạnh đến tầm quan trọng của lĩnh vực thiết kế vi mạch đối với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay, PGS.TS Nguyễn Anh Thi, Trưởng Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP Hồ Chí Minh cho rằng: “Không có quốc gia nào công nghiệp hóa thành công mà không phát triển được ngành công nghiệp điện tử mạnh. Không có quốc gia nào phát triển được ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn mà không sở hữu nghành công nghiệp điện tử mạnh” - PGS.TS Nguyễn Anh Thi nhấn mạnh và cho biết Khu Công nghệ cao TP Hồ Chí Minh đặt rất nhiều tâm huyết cho nhiệm vụ đặc biệt quan trọng này. Mục tiêu đến 2030, Trung tâm đào tạo Khu Công nghệ cao TP Hồ Chí Minh sẽ góp phần giúp Việt Nam đào tạo được 50.000 kỹ sư thiết kế vi mạch bán dẫn. Để có được đội ngũ này, phải huy động các trường đại học lớn, có uy tín vào cuộc. Đến thời điểm này, hầu hết các trường đều cam kết tham gia vào lĩnh vực này. PGS.TS Nguyễn Anh Thi hy vọng Trung tâm đào tạo Khu Công nghệ cao TP Hồ Chí Minh sẽ là nơi hội tụ các nguồn lực để phục vụ cho nhiệm vụ này.
Đại diện các công ty thiết kế vi mạch hàng đầu tại Việt Nam hiện nay như Renesas Design Vietnam, Công ty TNHH Ampere Computing Việt Nam, Adtechnology & SNST Việt Nam, Microchip, Semifive, Synopsys, Cadence… đã đưa ra những ý kiến về phương pháp để xây dựng bộ tiêu chuẩn kiến thức và kỹ năng của kỹ sư thiết kế vi mạch theo từng bậc lĩnh vực chuyên ngành; phương pháp xây dựng giáo trình đào tạo đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp về chất lượng kỹ sư sau đào tạo; nhu cầu về kỹ sư của doanh nghiệp; khả năng tham gia của các chuyên gia, kỹ sư đang làm việc tại doanh nghiệp.
Giáo sư - Tiến Sĩ Đặng Lương Mô cho rằng, chương trình đào tạo do Trung tâm đào tạo thiết kế vi mạch Khu Công nghệ cao (SCDC) xây dựng là bao quát, đầy đủ. Tuy nhiên, ngoài kỹ năng thiết kế, cũng cần biết thêm về quy trình chế tạo. Người thiết kế nếu không biết chế tạo thì sẽ là thiếu sót. Do đó nên đào tạo cho các kỹ sư thiết kế biết sơ qua quy trình chế tạo. “Đây là cơ hội lần thứ 3 để Việt Nam có thể phát triển ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn và công nghiệp chế tạo. Ngoài vấn đề đào tạo kỹ sư thì chúng ta phải có năng lực để có những tín hiệu mới về vi mạch. Hiện nhiều trường Đại học ở Việt Nam được đánh giá cao trên thế giới, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cung cấp cho nhiều nước, đó là tín hiệu khẳng định Việt Nam hoàn toàn làm tốt việc tạo nguồn chất lượng cao cho ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn”.
Ông Trịnh Thanh Lâm - Giám đốc bán hàng của Synopsys Nam Á chia sẻ: Chúng tôi mong muốn sẽ đào tạo đội ngũ kỹ sư hoàn toàn trên Icloud, đồng thời các ý tưởng về công nghệ của các kỹ sư cũng sẽ được đưa lên dữ liệu chung đó.
PGS.TS Nguyễn Minh Sơn, Trưởng khoa máy tính - Đại học Công nghệ Thông tin TP Hồ Chí Minh cho rằng ngành công nghiệp vi mạch là ngành chủ lực của một quốc gia. Theo ông Sơn, nguồn nhân lực cần phải được gắn liền với hệ thống các trường đào tạo, với doanh nghiệp. Việt Nam đã bắt đầu tham gia để hiện thực hóa mong muốn tham gia chuỗi vi mạch bán dẫn toàn cầu, đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ hơn giữa hệ thống đào tạo với doanh nghiệp, trong đó nền tảng đào tạo ra những sinh viên, những kỹ sư ưu tú rất quan trọng. “Nếu nguồn nhân lực đào tạo ra mà các quốc gia khác sử dụng, còn Việt Nam không sử dụng được thì một điều vô cùng đáng tiếc. Các doanh nghiệp nước ngoài họ rất muốn tuyển kỹ sư sau tốt nghiệp đại học để làm việc cho họ. Chúng ta cần có giải pháp để tuyển dụng, sử dụng nguồn nhân lực này phục vụ cho sự phát triển ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn của Việt Nam”./..