Sự sáng tạo của người dân góp phần quyết định phát triển TP Hồ Chí Minh

Hơn 50 tham luận trình bày và gửi về Hội thảo đều khẳng định “năng động, sáng tạo” là bản chất, cốt cách, trở thành nét văn hóa tiêu biểu của con người thành phố; năng động sáng tạo góp phần quan trọng vào quá trình xây dựng, phát triển và hội nhập của thành phố Hồ Chí Minh - quá trình khẳng định vai trò là đô thị đặc biệt, một trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế, là đầu tàu, động lực, có sức thu hút và sức lan tỏa lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Chia sẻ tại Hội thảo, GS.TS, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Ngọc Giao, Chủ tịch Hội đồng khoa học TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh, TP Hồ Chí Minh là đô thị lớn nhất nước, có vị trí quan trọng về chính sách, có đóng góp lớn nhất trong các địa phương cho nền kinh tế của đất nước và có một cộng đồng dân cư đặc thù không nơi nào có. Trong suốt chiều dài lịch sử trên 300 năm, Sài Gòn – TP Hồ Chí Minh đã thể hiện là một thành phố năng động, sáng tạo, luôn tìm được bước đi thích hợp trong mọi hoàn cảnh cho sự tồn tại và phát triển của mình. Tiêu biểu là phong trào đền ơn đáp nghĩa, xây nhà tình nghĩa cho các gia đình có công đang gặp hoàn cảnh khó khăn; phong trào xóa đói giảm nghèo giúp đỡ các gia đình nghèo. Cả hai phong trào này sau đó đã được nhân rộng ra toàn quốc thành các phong trào thường xuyên.

GS.TS, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Ngọc Giao chia sẻ tại Hội thảo - Ảnh: PC

Trả lời câu hỏi làm sao khơi dậy và phát huy truyền thống năng động, sáng tạo để phát triển thành phố, GS.TS, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Ngọc Giao cho rằng: Thực ra truyền thống sáng tạo đã thấm vào máu của người dân Thành phố, từ lãnh đạo cao cấp nhất đến người dân bình thường. Những bữa cơm từ thiện miễn phí ở các bệnh viện, những xe bánh mì, thùng trà đá...  miễn phí để rải rác trong các khu dân cư... phải chăng cũng là biểu hiện tính sáng tạo của người dân giúp đỡ nhau trong cuộc sống hàng ngày.

Theo GS.TS, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Ngọc Giao, nhiệm vụ của chính quyền cần tập trung vào những việc cụ thể sau: Giữ gìn truyền thống thành phố thông qua việc giữ gìn bản sắc, bảo tồn các sản vật thể và phi vật thể, kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế, hòa nhập thế giới với bảo tồn bản sắc của mình. Khai thác thông qua trao đổi, lắng nghe tài nguyên trí thức rất phong phú của thành phố, tài nguyên này vẫn mang đậm tính cách người Sài Gòn. Có chính sách thông thoáng, lắng nghe từ lãnh đạo Thành phố đến địa phương, mọi người sẽ đến và phát huy khả năng sáng tạo của mình như lịch sử trên 300 năm đã cho thấy rõ.

Tham luận với chủ đề “TP năng động sáng tạo: Truyền thống đã trở thành thuộc tính”, đồng chí Phạm Chánh Trực, nguyên Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP Hồ Chí Minh cho rằng, thành tựu lớn nhất sau 43 năm giải phóng TP, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, là chuyển đường lối kinh tế kế hoạch tập trung bao cấp sang đường lối "Đổi mới" kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa". Đường lối Đổi mới có điểm xuất phát từ tính năng động sáng tạo của TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh Nam bộ những năm sau chiến tranh.

“Như vậy nhân dân TP Hồ Chí Minh bằng những hoạt động năng động sáng tạo đã góp công đầu để cả nước vượt qua khủng hoảng và chuyển từ "nền kinh tế kế hoạch tập trung bao cấp" sang "nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước" tức là "đường lối kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa" ngày nay”, đồng chí Phạm Chánh Trực nêu rõ.

Để giữ gìn, phát huy tính năng động sáng tạo của TP Hồ Chí Minh cần xây dựng động lực hành động, động lực phục vụ Thành phố và đất nước. “Chỉ khi nào con người có động lực hành động mạnh mẽ vì nước, vì dân thì TP Hồ Chí Minh mới duy trì và phát triển được tính năng động sáng tạo” đồng chí Phạm Chánh Trực nói. Theo đồng chí Phạm Chánh Trực, động lực hành động cho cán bộ, đảng viên trong điều kiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được xây dựng dựa trên 3 yếu tố hợp thành quan hệ chặt chẽ với nhau, đó là lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước thương dân, môi trường hoạt động, môi trường phục vụ dân chủ, minh bạch, thân thiện, đời sống vật chất thích đáng. Nhất thiết không thể thiếu một trong 3 yếu tố này, nhưng là cán bộ đảng viên thì yếu tố lý tưởng cách mạng là hồn cốt, là sinh mạng chính trị phải được coi trọng trước tiên. Từ đó cán bộ, đảng viên mới cuốn hút quần chúng nhân dân tiến lên, cùng cả nước, vì cả nước mà năng động sáng tạo…

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến đã trao đổi, đề xuất các giải pháp để khơi dậy và phát huy truyền thống năng động, sáng tạo để phát triển TP Hồ Chí Minh. Một số ý kiến đề xuất, phát động phong trào sâu rộng học tập và làm theo những tấm gương năng động, sáng tạo của tiền nhân và cá nhân tiêu biểu; tổ chức các phong trào hiến kế xây dựng và phát triển TP trên từng lĩnh vực địa bàn với những chương trình, đề án cụ thể. Một số đại biểu cũng phân tích, đánh giá các mô hình thành phố năng động, sáng tạo trên thế giới, rút ra các điểm tương đồng từ các mô hình Singapore, Nhật Bản, Israel, Hoa Kỳ… để đề xuất các giải pháp phát triển TP Hồ Chí Minh.

Với tham luận “Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh nhìn từ bài học Singapore”, GS.TS Võ Văn Sen, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Chính sách Quốc gia, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh phân tích, Singapore là một quốc gia có diện tích không lớn, dân số khoảng hơn 6 triệu người nhưng đã nhanh chóng vươn lên trở thành một trong “bốn con rồng” của Châu Á. Sự thành công của Singapore khiến thế giới phải khâm phục. Sự phát triển của Singapore đã cho thấy sự năng động, nhạy bén trong việc đi đầu các xu hướng của nền kinh tế thế giới.

GS.TS Võ Văn Sen cho rằng, sự chuyển đổi và phát triển kinh tế của Singapore có thể trở thành bài học cho các đô thị như TP Hồ Chí Minh. Các bài học thành công của Singapore có thể nhắc đến là quốc gia có nền quản trị tốt. Singapore đi trước các xu hướng của khoa học công nghệ và kinh tế tri thức, đặc biệt là xu thế start – up của khu vực để trở thành thiên đường cho các công ty khởi nghiệp. Đặc biệt, Singapore gắn phát triển kinh tế với tạo việc làm cho người dân; giải quyết vấn đề nơi ở cho người dân bằng nhà công; xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng tốt, tạo nên một thành phố đáng sống.

Từ sự thành công của Singapore, theo quan điểm GS.TS Võ Văn Sen, TP Hồ Chí Minh có thể rút ra những bài học là: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế mạnh mẽ theo hướng gia tăng hàm lượng tri thức, tập trung phát triển các ngành công nghệ cao, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Thành phố không ngừng nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả của bộ máy công quyền, xây dựng một nền quản trị năng động. Cùng với đó, có cơ chế chính sách, thúc đẩy các nghiên cứu khoa học công nghệ gắn với cuộc sống; quy hoạch hạ tầng đô thị gắn với liên kết vùng kinh tế trọng điểm phía Nam...

Phát biểu tại hội thảo, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh khẳng định, để TP Hồ Chí Minh phát triển mạnh hơn, có tính đột phá thì cần vốn con người. Đó là sự năng động, năng lực sáng tạo. Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, trong thực tế, thành phố đã gặp nhiều khó khăn, thách thức, những trở lực cả về cơ chế, chính sách, cả trong đời sống thực tiễn lẫn tư duy nhận thức nhưng Đảng bộ và nhân dân thành phố đã tìm tòi cái mới, tháo gỡ những khó khăn, thách thức. Hiện nay, thành phố đang đứng trước nhiều thách thức mới như biến đổi khí hậu, sự gia tăng dân số cơ học… gây ra áp lực lớn đối với sự phát triển. Hội thảo lần này là sự mở đầu cho một chuỗi các hoạt động của Đảng bộ Thành phố từ đây đến hết nhiệm kỳ để khơi dậy ý thức, phát huy tài nguyên quan trọng nhất là con người sáng tạo, phát huy năng lực sáng tạo và đem lại những tác động tích cực cho sự phát triển toàn diện của TP Hồ Chí Minh.

Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân đánh giá, qua thảo luận, nhiều ý kiến cho rằng phải tiếp tục tuyên truyền, vận động để thấy được TP phải sáng tạo mạnh mẽ hơn nữa, phát huy truyền thống để phát triển. Các khó khăn của TP sẽ giải quyết được nếu thật sự phát huy được truyền thống sáng tạo của TP; không sáng tạo là tụt hậu. Cùng với đó, cần tổng kết sâu, kỹ các mô hình sáng tạo và bài học về sáng tạo trong mấy chục năm vừa qua; tập hợp tài liệu tổng kết các mô hình, bài học sáng tạo của TP và kiến nghị các nội dung cần vận dụng…/.