Tìm giải pháp thúc đẩy xuất khẩu trong tình hình mới

Tham dự có Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong; Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến; Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Bộ Công thương Phan Văn Chinh; đại diện các sở, ngành TP, các doanh nghiệp (DN) hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu trong và ngoài nước.

Hoạt động xuất khẩu có dấu hiệu chững lại

Phát biểu khai mạc và định hướng hội nghị, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong cho biết: Thời gian qua, hoạt động xuất khẩu của TP liên tục phát triển và là lĩnh vực kinh tế quan trọng đóng góp lớn cho sự phát triển kinh tế của TPHCM. Năm 2018, kim ngạch xuất khẩu của TP ước đạt 38,1 tỷ USD, riêng 9 tháng đầu năm 2019 ước đạt 30,7 tỷ USD, tăng 9,5% so với cùng kỳ năm 2018. Hiện TP có nhiều mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD/năm, dự kiến năm 2019 sản phẩm máy tính, linh kiện điện tử ước đạt 10 tỷ USD; dệt may ước đạt 4,2 tỷ USD; giày dép ước đạt 1,9 tỷ USD; máy móc, thiết bị, dụng cụ ước đạt 1,6 tỷ USD…

Theo Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong, tuy hoạt động xuất khẩu của TP vẫn tiếp tục phát triển nhưng qua số liệu thống kê cho thấy đã có dấu hiệu chững lại, tốc độ tăng trưởng trong gần 10 năm trở lại đây ở mức không cao, dưới 10%/năm; cơ cấu xuất khẩu chậm chuyển dịch và chịu sự tác động mạnh diễn biến kinh tế thế giới, nhất là tác động của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007 - 2008, khủng hoảng nợ công châu Âu 2010 - 2012 và gần đây nhất là tác động xung đột thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc. Nhằm làm rõ vấn đề này, UBND TP đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp để thúc đẩy xuất khẩu của TP trong tình hình mới.

“Có thể nói, phát triển xuất khẩu hàng hóa TPHCM là nhiệm vụ quan trọng nhưng nhiều khó khăn và thách thức, đòi hỏi sự vào cuộc đầy quyết tâm của chính quyền và doanh nghiệp TP. Chính vì lẽ đó, TP mong muốn tiếp tục nhận được nhiều ý kiến góp ý, hiến kế của các chuyên gia kinh tế, nhà quản lý và DN. Những hiến kế, góp ý sẽ là nguồn tư liệu quý báu phục vụ cho việc hoạch định các mục tiêu, chính sách và kế hoạch phát triển của TP trong thời gian sắp tới” - Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong nhấn mạnh.

Tại hội nghị, Phó Giám đốc Sở Công thương TP Nguyễn Ngọc Hòa cho biết: kim ngạch xuất khẩu TP đạt mức tăng trưởng và tiệm cận với tình hình tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của thế giới, cũng như của Việt Nam. Điều này cho thấy, xuất khẩu của TP đã hội nhập sâu và gắn chặt với những diễn biến của thị trường xuất khẩu Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng. Về kim ngạch xuất khẩu của các tỉnh, TP thì TPHCM đạt tăng trưởng xuất khẩu khá cao và năm 2018 TP xuất khẩu hơn 38 tỷ USD. Về tỷ trọng xuất khẩu của TP trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, những năm đầu TP đóng góp trên 50%, tuy nhiên tỷ trọng này giảm dần và hiện nay đóng góp gần 16%. Vì vậy, vấn đề đặt ra là làm thế nào để TPHCM tiếp tục giữ vững vai trò đầu tàu, chủ lực trong hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.

Hỗ trợ phát triển các sản phẩm chủ lực, tiêu biểu

Tại hội nghị, các đại biểu đã đưa ra nhiều khuyến nghị, giải pháp nhằm nâng cao hoạt động xuất khẩu của TP. Tiến sĩ Đinh Công Khai, Viện trưởng Viện Chính sách công, Trường Đại học Kinh tế TPHCM khuyến nghị: Trong ngắn hạn TPHCM vẫn phải duy trì những nhóm ngành hiện hữu có quy mô xuất khẩu lớn, tạo nhiều công ăn việc làm và thu ngân sách như điện tử, dệt may, da giày, nông - thủy hải sản, cao su - hóa chất và đồ gỗ theo lợi thế so sánh của TP, nhưng phải tích cực chuẩn bị các nền tảng cho việc nâng cấp công nghiệp và dịch chuyển cơ cấu xuất khẩu trong dài hạn.

Về chiến lược dịch chuyển cơ cấu xuất khẩu liên quan đến nhóm sản phẩm hàng hóa bao gồm 2 định hướng chính là giảm dần các hoạt động sản xuất hàng hóa thâm dụng lao động để chuyển sang cung cấp dịch vụ hỗ trợ xuất khẩu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh thâm nhập sâu chuỗi giá trị toàn cầu nhằm nâng cao giá trị gia tăng cho những sản phẩm này; chuẩn bị nền tảng về công nghệ và nguồn nhân lực để có thể sản xuất và xuất khẩu các nhóm ngành kỹ thuật liên quan đến điện tử, cơ khí lắp ráp, chế tạo, tự động hóa, cụ thể là thiết kế, chế tạo dụng cụ sản xuất, linh kiện cho các ngành công nghiệp khác.

Đồng thời, duy trì và hỗ trợ phát triển các sản phẩm chủ lực, tiêu biểu có kim ngạch xuất khẩu và tốc độ tăng trưởng xuất khẩu cao, tạo nhiều việc làm và đóng góp ngân sách lớn cho TP.

Cùng với đó, xây dựng chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh các cụm ngành xuất khẩu tiêu biểu (bao gồm cả sản phẩm hàng hóa, dịch vụ phần mềm, nội dung số và du lịch) theo hướng chuyên môn hóa hoạt động xuất khẩu theo lợi thế so sánh của TPHCM với định hướng chiến lược tham gia vào các công đoạn thượng nguồn và hạ nguồn của chuỗi giá trị toàn cầu, đồng thời tăng cường liên kết với các DN nhằm xây dựng nền tảng cạnh tranh cho các ngành này trong tương lai.

Bên cạnh đó, nâng cao chất lượng xúc tiến thương mại và đầu tư theo hướng tập trung vào những nhóm ngành đã được xác định là có lợi thế cạnh tranh; hướng vào những thị trường đã và sẽ ký kết Hiệp định thương mại tự do. Chủ động nghiên cứu cải tiến, nâng cao chất lượng các dịch vụ hành chính công liên quan trực tiếp đến hoạt động xuất nhập khẩu tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu của TP, nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu với các nước trong khu vực.

Còn Chủ tịch Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) Nicolas Audier đề xuất TP hoàn thiện cơ sở hạ tầng, trong đó phát triển hệ thống logictics đồng bộ, kết nối hạ tầng giao thông với các tỉnh, thành trong khu vực; giảm các rào cản về thủ tục hải quan như kiểm tra chuyên ngành, chính sách thuế, thủ tục xuất nhập khẩu; đảm bảo yếu tố phát triển bền vững cho sản xuất dài hạn; tận dụng tốt hơn nữa Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA).

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến cho rằng: Hoạt động xuất khẩu có vai trò hết sức quan trọng trong sự tăng trưởng kinh tế - xã hội của TP. Vì vậy, với những giải pháp, nội dung hiến kế của DN, chuyên gia, chính quyền TP ghi nhận và tiếp tục lắng nghe trong thời gian tới. Theo đó, UBND TP giao Sở Công thương TP phân tích cụ thể những chuyên đề, những lĩnh vực, đối tượng để đối thoại.

Để xuất khẩu TPHCM trong thời gian tới phát triển một cách bền vững, Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến cho rằng, cần gắn kết với phát triển vùng TPHCM, đặc biệt là kết nối giao thông, đào tạo nguồn nhân lực./.