Bàn giải pháp gỡ khó cho doanh nghiệp bất động sản

Các đại biểu tham dự Hội nghị. (Ảnh: enternews.vn)

Ngày 25/9, Báo Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp cùng Trung tâm Báo chí TP. Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị Bất động sản 2019 với chủ đề “Lấy ý kiến – Tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp”.

TS Vũ Tiến Lộc cho biết, VCCI cũng đã từng kiến nghị tại diễn đàn Quốc hội về 20 xung đột chính sách từ các luật liên quan đến nghị định, thông tư hướng dẫn về lĩnh vực BĐS sản đang có sự chồng chéo, mâu thuẫn, không khả thi dẫn đến trong quá trình triển khai có nhiều dự án bị thanh tra, kiểm toán kéo dài.

Một thực tế nữa là dưới luật có nhiều  nghị định, thông tư hướng dẫn mà các văn bản này đều có hiệu lực pháp lý rất cao nên làm cho hàng rào pháp lý càng rối rắm. Đặc biệt là hệ thống văn bản dày đặc này thường bộc lộ những kẽ hở khi chưa quy định các thể chế thực hiện một cách đủ, nghiêm túc, gây khó khăn cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Không chỉ trong lĩnh vực BĐS, trên thực tế doanh nghiệp, doanh nhân vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong hoạt động và nền kinh tế nước ta chưa phát triển nhanh và bền vững. Trong đó có nguyên nhân quan trọng là thể chế, cơ chế chính sách còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ đang là lực cản cho quá trình đổi mới và phát triển kinh tế của nước ta cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, doanh nhân.

TS Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh, doanh nghiệp, doanh nhân không chỉ là đối tượng được điều chỉnh bởi cơ chế, chính sách mà chính họ phải có tiếng nói và tham gia vào quá trình hoàn thiện, xây dựng cơ chế, chính sách. Chỉ có như vậy cơ chế, chính sách mới phản ánh kịp thời, sát thực tiễn trong cuộc sống, tạo ra môi trường sản xuất kinh doanh lành mạnh, minh bạch và thuận lợi nhất cho doanh nghiệp hoạt động ngày càng đạt hiệu quả cao hơn nữa.

Cùng quan điểm, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI cho rằng, đây là vấn đề tương đối nóng trong thời gian vừa qua mặc dù đây không phải vấn đề mới, gây tác động ngày càng lớn tại các thành phố lớn.

Chẳng hạn, tác động ở TP. Hồ Chí Minh ngày càng lớn, trong bối cảnh thị trường bất động sản đang trầm lắng, những chồng chéo, xung đột về pháp luật này không chỉ tác động đến các nhà đầu tư, tới thị trường mà còn tác động đến người dân khi giá nhà tăng. Những người dân và những người có mong muốn chính đáng để sở hữu nhà ở gặp rất nhiều khó khăn.

Cải thiện môi trường đầu tư theo hướng tích cực  

 Theo thống kê từ Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh, 6 tháng đầu năm 2019, mới chỉ có 3 dự án nhà ở thương mại mới được Sở Xây dựng đề xuất UBND TP công nhận với quy mô 924 căn hộ, giảm 16 dự án so với cùng kỳ năm 2018. Bên cạnh đó, Sở Xây dựng cũng đã đề xuất UBND TP chấp thuận đầu tư 10 dự án nhà ở thương mại, giảm 46 dự án (giảm 82,2% so với cùng kỳ năm trước). Số dự án đủ điều kiện bán nhà hình thành trong tương lai là 24 với tổng số 7.313 căn hộ, giảm 10 dự án (giảm 29,4% so với cùng kỳ năm trước).

Suốt từ đầu năm đến nay, chỉ có hơn 4.100 căn hộ được chính thức mở bán trên thị trường bất động sản. Đây là mức thấp kỷ lục kể từ khi thị trường phục hồi năm 2014. Chính quyền TP đã tổ chức nhiều hội nghị gặp gỡ doanh nghiệp, ghi nhận, lắng nghe các khó khăn và nỗ lực để gỡ khó, tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động, đưa thị trường ngày càng phát triển minh bạch, ổn định. Tuy nhiên, đến hiện tại vẫn còn nhiều doanh nghiệp gặp vướng mắc, khó khăn, còn nhiều bất cập giữa quy định và thực tiễn.

Dưới góc độ chuyên gia, GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường cho biết, câu chuyện xung đột pháp luật hiện diễn ra trên phạm vi rộng và phức tạp hơn. Các luật có liên quan lúc này bao gồm Luật Xây dựng 2014, Luật Quy hoạch đô thị 2009, Luật Nhà ở 2014, Luật Kinh doanh BĐS 2014, Luật Đấu thầu 2013, Luật Đất đai 2013, Luật Bảo vệ môi trường 2014, Bộ luật Dân sự 2015.

"Nhiều dự án đầu tư đã được phê duyệt nhưng phải dừng lại để rà soát tính phù hợp với pháp luật. TP. Hồ Chí Minh đã quyết định cho dừng lại 150 dự án để rà soát và điều chỉnh, đến nay vẫn còn 30 dự án vẫn đang phải tiếp tục rà soát. Đáng chú ý, condotel giảm cung rất mạnh do khoảng trống pháp luật cho phân khúc này. Cả chủ đầu tư dự án và chủ đầu tư thứ cấp đều không muốn bỏ tiền vào đầu tư khi rủi ro pháp lý đang tồn tại", GS Đặng Hùng Võ nói.

Về thị trường BĐS 2019 ngưng trệ, GS. Đặng Hùng Võ cho rằng nguyên nhân chủ yếu  là do hệ thống pháp lý, “xung đột pháp luật” giữa hai hay nhiều luật, hoặc xung đột pháp luật giữa luật này với văn bản hướng dẫn thực thi luật khác. Tất cả số liệu, nguồn cung dự án thống kê cho thấy giảm 30-60%, cao nhất là TP. Hồ Chí Minh. Hệ luỵ của nó là hoạt động đầu tư bị ách tắc, chuỗi giá trị sản xuất, dịch vụ bị đứt đoạn, nguồn cung BĐS bị suy giảm sẽ gây sốt giá BĐS do thiếu cung trong những năm tới.

Theo GS Đặng Hùng Võ, giải pháp trước mắt cần làm ngay là phải dựa theo 3 nguyên tắc thực thi pháp luật khi có xung đột. Một là, văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan có thẩm quyền cấp cao hơn ban hành có hiệu lực thực hiện cao hơn. Hai là, trong các văn bản quy phạm pháp luật do cùng cấp có thẩm quyền ban hành thì văn bản ban hành sau có hiệu lực thực hiện cao hơn. Ba là, văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành có hiệu lực thực hiện cao hơn đối với các nội dung của chuyên ngành đó.

Hội nghị đã tiếp thu ý kiến doanh nghiệp, ghi nhận các kiến nghị và tạo cầu nối giữa các cơ quan quản lý trung ương, địa phương để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp tại vùng TP. Hồ Chí Minh, để doanh nghiệp sớm được yên tâm phát triển dự án, làm ăn kinh doanh. Qua đó, tiếp tục đóng góp cải thiện môi trường đầu tư theo hướng chuyển biến tích cực và là chất xúc tác để doanh nghiệp BĐS phát huy vai trò động lực lớn cho thị trường, cho nền kinh tế./.