TP Hồ Chí Minh cần sớm điều chỉnh quy hoạch thoát nước để đồng bộ với quy hoạch chung

Dự án giải quyết ngập do triều khu vực TP Hồ Chí Minh có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu giai đoạn 1.

Trong khi đó, theo UBND Thành phố, quy hoạch thoát nước TP Hồ chí Minh đến năm 2020 đã được Chính phủ phê duyệt theo Quyết định 752/2001 (Quy hoạch 752), là cơ sở pháp lý quan trọng trong việc quản lý đầu tư xây dựng và cải tạo hệ thống thoát nước Thành phố. Tuy nhiên, đến nay Quy hoạch 752 đã hết thời hạn, trong khi điều chỉnh Quy hoạch chung TP Hồ Chí Minh đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 hiện cũng đang thực hiện song song với Quy hoạch 752.

Bên cạnh đó, UBND Thành phố cũng cho rằng việc chậm trễ quy hoạch thoát nước sẽ dẫn đến nhiều dự án đang được thực hiện có liên quan đến hệ thống thoát nước hoặc đấu nối với hệ thống thoát nước mặt đô thị, thu gom và xử lý nước thải sẽ trở nên không đồng bộ, chồng chéo. Thậm chí triệt tiêu nhau nếu không sớm có một đồ án quy hoạch tổng thể, định hướng thoát nước, thu gom và xử lý nước thải cho các khu vực của Thành phố.

Được biết, theo Quy hoạch 752, phạm vi nghiên cứu chỉ tập trung trong khu vực nội thành hiện hữu với diện tích 650 km2. Phạm vi quy hoạch này chỉ đáp ứng khoảng 32,23% tổng diện tích toàn TP (650/2.095 km2). Tuy nhiên, từ thực tiễn và dự báo phát triển Thành phố trong những năm tới, UBND Thành phố cho rằng, nhiệm vụ quy hoạch cần tập trung vào các khu vực đã, đang và sẽ đô thị hóa trong tương lai như các quận 7, Tân Bình, Tân Phú, Bình Tân, TP Thủ Đức... và mở rộng nghiên cứu tác động từ các vùng lân cận có cùng lưu vực sông thuộc các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Tây Ninh, Bình Phước, Long An.

Quy hoạch mới cần phân tích, đánh giá các yếu tố điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, hiện trạng hạ tầng thoát nước, đánh giá lại hệ thống thoát nước cấp I hiện hữu (kênh, mương) đã đảm bảo khả năng thoát nước mặt chưa, đưa ra các đề xuất điều chỉnh cho phù hợp với tiêu chuẩn mới. Bên cạnh đó là rà soát, đánh giá các quy hoạch, các kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng, tình hình sụt lún nền đất tại TP Hồ Chí Minh, các tác động kép của hiện tượng sụt lún nền đất và biến đổi khí hậu; các dự án đầu tư xây dựng đã, đang và sẽ triển khai trên địa bàn. Đồng thời, quy hoạch cao độ nền cần đề xuất các giải pháp san lấp tạo mặt bằng xây dựng, tăng diện tích mặt thấm và tăng khả năng trữ nước trước khi xả ra nguồn thoát. Xác định cao độ nền xây dựng cho các khu vực theo lưu vực thoát nước, đảm bảo kiểm soát ngập úng do mưa, triều cường và đảm bảo tiêu thoát lũ.

Hiện nay, được biết độ sụt lún bề mặt tại TP Hồ Chí Minh đang nhanh hơn tốc độ nước biển dâng. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngập ở nhiều khu vực trên địa bàn Thành phố. Hơn nữa tình trạng ngập ở TP Hồ Chí Minh còn gồm nhiều yếu tố.

Đường Trần Xuân Soạn (quận 7) ngập sâu do triều cường. (Ảnh: Như Quỳnh-Như Ngọc)

Thứ nhất, gần 50% diện tích Thành phố địa hình trũng thấp so với mực nước trên sông. Trong khi đó, nhiều khu vực đồi núi có độ dốc cao dễ tạo thành dòng chảy xiết trên bề mặt đường. Dạng địa hình đồng bằng thấp, với cao độ biến đổi từ +0,5 m đến +2,5 m phân bố chủ yếu ở phía tây các quận trung tâm và phía nam TP Thủ Đức. Đây là khu vực có nguy cơ cao thường xuyên bị ảnh hưởng bởi ngập do triều cường.

Thứ hai, mưa cực đoan, số trận mưa gây ngập diện rộng (với vũ lượng >100 mm) gia tăng nhanh, từ trung bình 1,6 trận/năm giai đoạn 2002-2014 đến 3,6 trận/năm trong những năm gần đây.

Thêm nữa, hệ thống thoát nước đô thị tại TP.HCM được thiết kế chủ yếu cho các trận mưa có vũ lượng 60-80 mm. Chính vì vậy, sự gia tăng của các trận mưa với vũ lượng >100 mm đòi hỏi có các giải pháp hỗ trợ cho hệ thống thoát nước truyền thống./..