Quy hoạch đường sắt gắn với phát triển đô thị

Theo quy hoạch, TP Hồ Chí Minh có 8 tuyến metro và 3 tuyến xe điện mặt đất hoặc đường một ray với tổng chiều dài 220 km, tổng mức đầu tư gần 25 tỷ USD. Tuy nhiên đến nay, thành phố mới triển khai 2 dự án là tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) hơn 43.700 tỷ đồng và metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) gần 47.900 tỷ đồng. Do vậy, Sở GTVT TP Hồ Chí Minh đề xuất ưu tiên đầu tư thêm 6 tuyến metro giai đoạn từ nay đến năm 2035 với tổng nhu cầu vốn hơn 200.000 tỉ đồng.

Cụ thể, tuyến metro số 5 (giai đoạn 1 dài 8,9 km từ ngã tư Bảy Hiền - cầu Sài Gòn) với tổng vốn hơn 38.700 tỷ đồng, trong đó vốn ODA hơn 28.000 tỷ đồng, còn lại là vốn đối ứng của TP.HCM. 5 tuyến còn lại gồm: Số 3a (giai đoạn 1 từ Bến Thành – Bến xe Miền Tây) dài gần 10km với tổng vốn 41.800 tỉ đồng; số 4 (giai đoạn 1 từ Thạnh Xuân – Nguyễn Văn Linh) dài gần 21 km, tổng vốn 58.185 tỉ đồng; Số 2 (giai đoạn 2 đoạn Bến Thành – Thủ Thiêm và Tham Lương – Bến xe Tây Ninh) dài 9,1 km, tổng vốn 32.604 tỉ đồng; Số 3b (Ngã 6 Cộng Hòa – Hiệp Bình Phước) dài 12,1 km, tổng vốn 41.140 tỉ đồng và số 4b (công viên Gia Định – Lăng Cha Cả) dài 5,2 km, tổng vốn 24.200 tỉ đồng.

Sở GTVT TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện nguồn vốn ngân sách còn hạn hẹp, trong khi đó việc huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức ODA là nguồn vốn quan trọng để đầu tư các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm cũng gặp khó khăn. Do đó, Sở GTVT cho rằng cần thiết phải nghiên cứu, đề xuất những phương thức huy động vốn mới để đầu tư phát triển hạ tầng.

Trong đó, mô hình TOD (mô hình lấy định hướng phát triển giao thông làm cơ sở cho phát triển, quy hoạch đô thị) sẽ phát triển đô thị với dân cư tập trung mật độ cao, qua đó nâng cao giá trị sử dụng đất trong khu vực bán kính 500 m từ các nhà ga đường sắt đô thị được xem là một giải pháp tài chính mang tính chiến lược nhằm huy động và tối ưu hóa nguồn lực từ khai thác quỹ đất để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đô thị.Từ đó, Sở GTVT kiến nghị UBND TP Hồ Chí Minh giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc khẩn trương nghiên cứu về quy hoạch phát triển đô thị theo định hướng TOD, cập nhật vào đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TP Hồ Chí Minh đến năm 2040 và tầm nhìn đến năm 2060; giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp các sở ngành liên quan nghiên cứu, tham mưu UBND TP Hồ Chí Minh phương án, kế hoạch huy động nguồn vốn để đầu tư 6 dự án metro như trên; đồng thời khai thác quỹ đất vùng phụ cận xung quanh các nhà ga để tạo nguồn vốn cho ngân sách./.